Onder corona-vriendelijke omstandigheden vond afgelopen dinsdag 29 september de opening van het seizoen plaats van De Vergeten Tuin. “Wie heeft gisterenavond het programma ‘Misverstand’ op t.v. gezien?”, vroeg Corrie Aarts aan het publiek. In restaurant ‘Misverstand’ bereiden mensen met dementie van verschillende leeftijden maaltijden. Ze zijn bang om fouten te maken, maar vinden steun door elkaar te helpen. De koks ontwikkelden maaltijden zodanig dat ze trots op zichzelf konden zijn. Iedereen hielp elkaar en zo werden ze steeds minder nerveus. Als afsluiting mochten zij voor hun familie een diner klaarmaken.

 

O zo belangrijk

Een filmfragment van Alzheimer Stichting liet zien hoe een fijne dagbesteding mensen met dementie gelukkiger kan maken. Bij Dagbesteding De Luwte doen jonge mensen met dementie lotgenotencontact op en spreken samen over de nare gevolgen van dementie, maar ook over de mooie kanten ervan. De bezoekers worden er geacht en mopperen is er uit den boze. Helaas ondervinden zij soms vooroordelen, zoals ‘dat ze niets meer kunnen’. Daarom is het bieden van goede dementiezorg essentieel, waarbij bewegen en muziek een belangrijke rol spelen. Denk aan activiteiten als het maken van een wandeling, een markt of sportschool bezoeken en het samen de krant lezen met interactie tot gevolg. “Ik voel me ook wel eens verdrietig, dus het is goed om onder de mensen te blijven komen en het brein te blijven prikkelen”, aldus één van de deelnemers. “Vooroordelen over dementie zijn pure waanzin.” Mensen met dementie, doet het goed anderen om hen heen te hebben, die hen begrijpen.

 

Sport en bewegen

Corrie Aarts ging met een projectleider en met zorgaanbieders in gesprek, te beginnen met Karin Schepers, projectleider van Sportdorp Hilvarenbeek. Karin zet zich in voor bewegen voor kwetsbare mensen en is tevens van de meeste sportactiviteiten projectleider, waarbij ze nauw samenwerkt met sportorganisaties en de gemeente. “Hoewel sportverenigingen ver van de georganiseerde zorg afstaan, bieden zij dankzij de inzet van vrijwilligers hulp, zodat ook diegenen die wat meer hulp nodig hebben, kunnen meedoen, zoals mensen met dementie. We hebben in onze gemeente een breed scala aan sportclubs, die openstaan voor mensen met een beperking”, weet ze. “Zo organiseert Zwemvereniging De Dokkelaers wekelijks twee avonden, waarop bezoekers onder toezicht in een rustig tempo baantjes kunnen trekken. Verder hebben de twee KBO’s in onze gemeente een uitgebreid programma, waaraan mensen met dementie kunnen deelnemen, zoals wandelactiviteiten in groepsverband.
Er is veel geduld voor de deelnemers.”

 

Stichting Sportief Bewegen 60+ (SSB60+) maakt gebruik van professioneel opgeleide sportcoaches en in diverse kernen is er een beweeggroep, waar deelnemers zittend op een stoel kunnen bewegen, op hun eigen niveau. “Ik merk een drempel voor mensen om aan te sluiten. Vooral bij SSB60+ worden leden echt ouder. Hier is veel uitval en er komen weinig nieuwe deelnemers bij. Gemakkelijker vinden mensen aansluiting bij de KBO’s, waar de gemiddelde leeftijd – met 70 jaar – lager ligt”, vertelt ze. “Onze gemeente heeft sportcoach Ine van Liempd aangesteld, die mensen thuis bezoekt. Zij kijkt naar de mogelijkheden en interesses van de persoon in kwestie, waarbij zowel individuele beweegactiviteiten als groepsactiviteiten denkbaar zijn. Ine werkt samen met het Beweegburo en geïnteresseerden kunnen zich bij haar aanmelden via ine.vanliempd@beweegburo.nl.”

 

Tevens heeft Karin veel contact met het Steunpunt Aangepast Sporten en vanuit Sportdorp Hilvarenbeek bestaan er 21 coachtrajecten om mensen te motiveren te gaan bewegen. “In dit kader legt expert Ben de Fretes huisbezoeken af. Hij kijkt niet alleen naar de beweegactiviteit zelf, maar tevens naar vervoersmogelijkheden en of een financiële vergoeding haalbaar is”, voegt ze toe. “Tenslotte heb ik korte lijnen met commerciële sportaanbieders. Bij Multifit kan bijvoorbeeld onder begeleiding gefitnest worden.”

 

Informele zorg – huiskamerprojecten

Voor een dagbesteding kunnen mensen, waaronder diegenen met een lichte vorm van dementie, zonder indicatie terecht bij een huiskamerproject naar keuze, binnen onze gemeente. In iedere kern is een huiskamerproject opgericht, behalve in Baarschot. “Dinsdags en donderdags is de Bikse Kamer in Thebe De Clossenborch geopend en ’s maandags en donderdags het project bij de Hilvaria Studio’s, dat begin september startte met jonge krachten.

Het is een soort buurthuisidee, waar deelnemers fysiek en cognitief worden uitgedaagd, door onder andere denkspelletjes of een sportieve activiteit, tegen betaling van een eigen bijdrage. Wij sluiten de activiteiten aan op de wens van de bezoekers, die ook inspraak hebben op wat we eten en op uitstapjes. Van de mensen wordt wel verwacht dat zij nog op eigen gelegenheid naar de locatie kunnen komen”, aldus Remi van Riel, organisator van de nieuwe huiskamer en vrijwilliger bij ContourdeTwern. “Ook kunnen we helpen bij het aanvragen van regiovervoer.”

 

Bij beide huiskamerprojecten kunnen bezoekers ervoor kiezen alleen het ochtend- of het middagprogramma mee te draaien, of een hele dag. “Bij de Hilvaria Studio’s hebben we ’s ochtends een sport- of spelactiviteit, inclusief lunch, en ’s middags een handenarbeid-activiteit. Op iedere locatie zijn weer andere mogelijkheden. Zo is bij ‘Ons Trees’ in de Diessense Eenhoorn – begin oktober gestart en op maandag en vrijdag te bezoeken – een grote keuken aanwezig, waar de deelnemers zelf een lunch klaarmaken. Hier wordt niet met dagdelen gewerkt”, zegt hij. “De huiskamers te kunnen bezoeken, moeten mensen nog zelfvoorzienend zijn, omdat ze draaien op vrijwilligers. Zij kunnen wel lichte ondersteuning bieden, zoals het rijden van een rolstoel en hulp bij het snijden van het vlees, maar geen intensievere zorg.” De huiskamerprojecten zijn naast dagbesteding ervoor bedoeld de mantelzorger(s) te ontlasten. Hiervoor aanmelden kan via  ContourdeTwern . Eigen bijdrage wordt geschat op ongeveer € 10,00 per dagdeel.

 

Formele zorg – De Wederloop

Voor mensen mét een zorgindicatie is De Wederloop een mogelijkheid. “Wij werken intensief samen met professionele verpleegkundigen en activiteitenbegeleiders, en met geschoold personeel. Vaak is de doelgroep al bekend met deze disciplines. Om bij ons binnen te komen, moet er binnen zes weken een zorgleefplan klaar zijn en we dienen met de bezoeker te werken aan de doelen die op papier komen te staan. Na een half jaar vindt er een evaluatie plaats”, licht mede-eigenaar Chantalle Reijrink toe. “Door ons professionele karakter kunnen we extra zorg leveren, zoals het spuiten van insuline. Bij ons komen vaker mensen met gecombineerde problemen, denk aan dementie in combinatie met GGZ-problematieken. Dan móeten er we professionals meekijken. Behalve een grote zorgboerderij hebben we een timmerruimte en we kijken naar wat iemand kan en wil. Wij zetten deelnemers in hun kracht.”

Stel: iemand krijgt een indicatie voor twee dagdelen dagbesteding bij De Wederloop, maar de zorgboerderij kan op dat moment (wegens ruimtegebrek) slechts één dagdeel bieden. “Mocht er vervolgens een dagdeel extra vrijkomen, dan betekent dat niet automatisch dat deze deelnemer dan ook al voor een tweede dagdeel geplaatst kan worden. Eerst kijken we immers of iemand van de mensen die al bij De Wederloop binnen zijn, voor een extra dagdeel geïndiceerd is”, legt Chantalle uit. “Overigens ondersteunen we mantelzorgers die moeite hebben met het acceptatieproces en bieden we zorg op maat naar de bezoekers toe. In de regel worden zij per taxi van en naar de zorgboerderij vervoerd als ze een halve dag blijven en met eigen vervoer van De Wederloop bij een hele dag, maar als het voor iemand beter is om door mij opgehaald en/of naar huis gebracht te worden, dan doe ik dat. Deze extraatjes maken dat mensen bij ons niet meer weg willen.”

 

Dagbesteding levert deelnemers met dementie een goed gevoel op, wat ook in het filmfragment te zien was. “De drempel verdwijnt en ze kunnen iets toevoegen aan de dag, ieder op zijn of haar eigen manier. Ze vullen elkaar hierin aan de begeleiders zijn intussen aanwezig om daar waar nodig te ondersteunen. Tevens merken mantelzorgers de bezoekjes aan de dagbesteding: hun vader, moeder of partner komt moe maar voldaan thuis. Bij de dagbesteding raken ze eraan gewend actiever te zijn, wat zich thuis voortzet. Iemand zei een keer: ‘we krijgen ons mam weer terug’.

 

Formele zorg – dagbesteding Thebe

Bij Thebe De Clossenborch is er eveneens een dagbesteding, waarvoor een indicatie nodig is, genaamd De Rooi Fik. “Onze dagbesteding wordt bezocht door mensen met dementie en/of somatisch achteruitgaan en voor vervoer kunnen ze gebruik maken van een taxi. Wij bieden vier dagen aan en deelnemers kunnen kiezen of ze één of meer halve of hele dagen bij ons willen zijn, afhankelijk van hun indicatie. De bezoekers staan centraal. Ze worden niet onder-, maar ook niet overvraagd. Wat we gaan doen, is altijd in overleg met hen en door het jaar heen staan actuele thema’s centraal, als kerst, Pasen of carnaval”, zegt medewerkster Anja Rops, die die al 40 jaar in de zorg werkt, waarvan 26 jaar op de dagbesteding. “Bovendien is er aandacht voor beweging op of vanachter een stoel, voor yoga of mindfullness, en dit najaar start bij onze dagbesteding een muziektherapeute, want van muziek leven ze op. Tevens doen we veel aan geheugentraining, zodat de mensen in de tijd gezet worden, waarin we nu leven.”

Daarnaast maakt de dagbesteding van Thebe uitstapjes met een busje, waarbij de deelnemers opdrachten en vragen krijgen. “We rijden soms langs het huis waar iemand vroeger heeft gewoond en dan komen de verhalen los. In de middag rusten sommigen, terwijl we met de overige bezoekers andere activiteiten doen. Kortom bij De Rooie Fik heeft iedere dag een gouden randje”, laat ze weten. “Dat de mensen bij ons plezier hebben, mag natuurlijk door hun mantelzorgers gezien worden. Het levert mooie gespreksstof op, waarvan we een geluidsopname maken voor hun kinderen of partner, via familienet. Ook staan er foto’s op van hun naaste. Iedere deelnemer heeft een eigen pagina, dus het is helemaal AVG-proof. Je hebt partners van in de 90, die al heel lang met een bezoeker getrouwd zijn. Dankzij de dagbesteding zijn ze weliswaar ontlast, maar voor hen valt wel de structuur weg. Ook voor deze groep mantelzorgers staan we klaar.” Daar waar de deelnemers meer zorg nodig hebben, kan De Clossenborch zorgdisciplines op afroep laten komen.

 

De indicatie die nodig is voor De Wederloop en de dagbesteding bij Thebe, kan verkregen worden via de gemeente, de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo). “Wanneer mantelzorgers overbelast raken, kunnen ze bij De Clossenborch een aanvraag doen en dan gaan we samen een begeleidingsplan schrijven, waarmee de mantelzorger naar de Wmo kan gaan. Een Wmo-consulent komt vervolgens aan huis voor een keukentafelgesprek om te kijken wat er nodig is. Een andere mogelijkheid is via het  Centrum Indicatie Zorg (CIZ). Als mensen Wlz (Wet Langdurige Zorg) hebben, dan kan Thebe een indicatie afgeven en indien iemand thuiszorg heeft, dan kan eveneens de wijkverpleegkundige een aanvraag doen”, vult Anja aan. “Geïnteresseerde bezoekers mogen vooraf altijd vrijblijvend een kijkje komen nemen, met een kopje koffie.”

 

Formele zorg – Stichting Appelbloesem

Voor wie graag in de natuur vertoeft, is er Stichting Appelbloesem, nabij de Beekse Bergen (Ambrosiusweg 1), onder leiding van Walter Tempels. Tevens wordt hier een gevarieerde dagbesteding aangeboden en er is een bloemen- en groentetuin van drie hectaren groot aanwezig. Ook mensen met een niet aangeboren hersenletsel zijn er welkom, maar er worden overwegend bezoekers met dementie ontvangen.

 

Wisseling van de wacht

Corrie Aarts zette zich vanaf 9 juni 2015 in voor De Vergeten Tuin. Dankzij haar inzet en enthousiasme heeft kennis over dementie zich verspreid over onze gemeente, wat in meer bekendheid resulteerde. Hierdoor heeft Hilvarenbeek de intentie uitgesproken dementievriendelijk te mogen zijn. Corrie had veel leuke ideeën en bracht gezelligheid mee, ook tijdens de hapjes en de borreltjes die soms werden genuttigd. Als dank krijgt ze door Jeanne van Kasteren een prachtige klimroos overhandigd, die net als De Vergeten Tuin nog lang niet is uitgegroeid en uitgebloeid.

Daarna maakte het publiek kennis met haar opvolgster Elly Robben uit Lage Mierde. Beroepshalve is zij vrijwilligerscoördinator en organisator van de dagbesteding / dagvoorziening voor intramurale cliënten bij De Hazelaar, waar Corrie ook werkt, maar dan op een andere afdeling. Elly werkt al ruim 25 jaar in de ouderenzorg met mensen met dementie. Ze is erg in deze doelgroep geïnteresseerd en vindt het leuk zich hierin te verdiepen.

 

Noteer in uw agenda

Op 27 oktober om 19:00 uur vindt op anderhalve meter afstand de volgende bijeenkomst van De Vergeten Tuin plaats in het Open Huis. Gastspreker is dan Renske Timmers. Binnen De Wever is zij gespecialiseerd verpleegkundige op het gebied van jonge mensen met dementie.

Aanmelden voor deze avond kunt u door een mail te sturen naar;

devergetentuinhilvarenbeek@gmail.com

 

Foto’s genomen door Marie-Jeanne van der Zuidervaart

Tekst Mariel Hoefkens.