Dit is het verband tussen dementie en eenzaamheid
Er wordt veel onderzoek gedaan naar dementie en het ontstaan hiervan. De oorzaak van dementie wordt vaak gevonden bij veranderingen in de hersenen, maar is afhankelijk van het soort dementie dat je hebt. Daarbij zijn er ook verschillende risicofactoren die de kans op dementie vergroten. Onderzoekers zoeken nu uit of eenzaamheid één van die risicofactoren is.
Ons hele leven hebben we tal van sociale contacten. Klasgenoten op school, collega’s op het werk en natuurlijk ook onze familie en vrienden. Volgens Alzheimer Nederland blijkt uit bevolkingsonderzoek dat mensen met veel sociale contacten minder risico hebben op dementie. En een nieuw onderzoek lijkt dit te onderschrijven. Hieruit blijkt dat ouderen die sociaal geïsoleerd leven 28 procent meer kans hebben om dementie te ontwikkelen gedurende een periode van negen jaar. Dit is in vergelijking met ouderen die niet sociaal geïsoleerd zijn.
Risicofactoren van dementie
Dementie ontstaat doordat hersencellen beschadigd worden. Hoe deze beschadiging eruitziet, verschilt per vorm van dementie. Daarnaast zijn er ook risicofactoren die te linken zijn aan dementie, waarvan ouderdom de grootste is. Maar ook een lage mentale activiteit, weinig bewegen, hoge bloeddruk, roken, sterk overgewicht, depressie en diabetes zijn belangrijke risicofactoren. Eenzaamheid lijken we nu te kunnen toevoegen aan dit rijtje.
Het nieuwe onderzoek heeft vooral gekeken naar sociale isolatie, een term die we nog wel kennen uit de coronapandemie. De onderzoekers hebben hier verschillende criteria voor: alleen wonen, geen of maar één persoon om belangrijke zaken mee te bespreken en het hebben van weinig of geen verbinding met sociale of religieuze groepen.
Dit kun je doen als je je eenzaam voelt
We lijken meer verbonden met elkaar dan ooit. Dankzij sociale media kun je makkelijk contact houden met familie en vrienden over de hele wereld. Tóch voelen veel mensen zich (soms) nog steeds eenzaam. Een knagend rotgevoel dat niet alleen effect heeft op je dagelijkse geluk, maar ook op je gezondheid. We geven zeven tips hoe je hiermee om kan gaan.
Eenzaamheid kan leiden tot het hebben van een verhoogde bloeddruk, een zwakker immuunsysteem en ontstekingen in je lichaam. Als je je alleen voelt, kunnen deze tips je helpen om je meer verbonden te voelen met anderen.
- Erken je gevoelens van eenzaamheid
Als je aan een ander vertelt dat je je eenzaam voelt, kan dat waarschijnlijk best kwetsbaar voelen. Misschien schaam je je ervoor. Maar juist het toegeven van deze gevoelens kan het begin zijn van het loslaten ervan. Het ontkennen houdt het alleen maar in stand, dus eerlijk zijn (naar jezelf) over wat je voelt en ervaart kan je juist verder helpen.
- Kijk naar de contacten die je al hebt
Soms zien we niet meer wat we wél hebben als we ons eenzaam voelen. Dan kijken we vooral naar alles wat die eenzaamheid bevestigt. We hebben dan geen roze maar grijze bril op en zien alleen maar alles wat er ‘mist’. De mensen om je heen vertellen bijvoorbeeld niet dat ze van je houden of liken je sociale media posts niet. Dat je aardige buurvrouw je altijd helpt met de tuin zie je over het hoofd. Als je je beeld over ‘liefde ontvangen’ van een ander bijstelt, zul je ontdekken dat anderen je veel meer aandacht geven dan je soms door hebt.
- Wees vriendelijk tegen vreemden
En herken de vriendelijkheid in een ander! Ga naar buiten en merk de hartelijke lach van de caissière op. De deur openhouden voor een ander of iets aardigs doen voor iemand die je niet kent, maakt endorfine en oxytocine aan in je lijf. Als je in een extraverte bui bent, kun je proberen een gesprekje aan te knopen. Probeer elke dag naar buiten te gaan en klets met de buurvrouw, postbode of wie je dan ook maar regelmatig tegenkomt. Uit onderzoek blijkt dat zelfs minder intieme contacten in ons leven tóch ons welzijn en onze immuniteit sterker maken.
- Ga vrijwilligerswerk doen
Een manier om meer betekenisvolle contacten op te doen is het starten met vrijwilligerswerk in je gemeente. Zo breid je je sociale netwerk uit en dat helpt tegen je gevoel van eenzaamheid. Maatschappelijke organisaties en sociale groepen die iets doen waar jouw interesse ligt, zijn ideale manieren om contact te leggen met nieuwe mensen in je omgeving.
- Word lid van een club met mensen zoals jij
Als je samen met anderen een leuke hobby deelt, zul je eerder een connectie voelen. We vinden mensen sneller leuk die iets met ons gemeen hebben. Elke hobby waarbij je regelmatig bij elkaar komt en enigszins sociaal bezig bent, kan helpen bij het smeden van banden met potentiële vrienden. Zoek een groep mensen die net zo gek zijn op wandelen of koken als jij. Hou je van lezen? Ga bij een boekenclub. Je kunt je ook aansluiten bij een eetclub. Via internet zijn er vele te vinden. Dan leer je tijdens een bourgondische avond in één klap een hele tafel vol mensen kennen. En dat onder het genot van een goed glas wijn.
6. Stel oprecht geïnteresseerde vragen aan anderen
Veel mensen praten graag over zichzelf. Urenlang vertellen ze hoe hun vakantie was, waar ze pijn hebben en wat ze van de achterburen vinden. De meeste mensen vinden het juist fijn als er naar hén geluisterd wordt. Als jij oprechte interesse toont in het verhaal van een ander, open vragen stelt en goed luistert, zal een ander zich al snel prettig bij je voelen. Uiteraard wil je zelf ook je ei kwijt, dus schroom niet om zelf ook iets te delen. Daardoor ontstaat er een natuurlijke balans in het gesprek.
- Laat je authentieke zelf zien
Soms kan je je ook eenzaam voelen terwijl je tussen een groep mensen staat. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als je merkt dat jij de enige bent die een andere achtergrond heeft dan de rest. Je voelt je ‘anders’. Door onze oerbehoefte om bij de groep te willen horen, kan het zijn dat je je enorm gaat aanpassen om te doen alsof je net zo bent als zij. Als je jezelf waardeert voor wie jij écht bent en dat ook durft te laten zien, kan er veel veranderen. Hoe meer jij van je authentieke zelf toont, hoe minder oppervlakkig het contact zal zijn. Er is dan meer ruimte om je op een diepere manier met anderen te verbinden.
Eenzaamheid en dementie
Dr. Thomas K.M. Cudjoe werkt bij Johns Hopkins Medicine in Baltimore en is een van de auteurs van het onderzoek. Hij ziet drie manieren waarop sociale isolatie mogelijk kan leiden tot dementie. Allereerst ziet hij een sterk verband tussen sociale isolatie en fysieke en mentale risicofactoren van dementie. Denk hierbij aan een hoge bloeddruk, hartziekten en depressie. Deze factoren kunnen gestimuleerd worden door sociale isolatie en daarmee de kans op dementie vergroten.
Daarnaast ziet hij ook dat sociale isolatie ervoor zorgt dat de cognitieve activiteit vermindert, waardoor ook je mentale activiteit lager wordt. Tot slot ziet hij ook dat mensen die sociaal geïsoleerd zijn geen voordelen meer opdoen van sociale contacten. Hierbij kun je denken aan sociale ondersteuning en het delen van informatie.
Oorzaak of gevolg?
Of eenzaamheid en sociale isolatie inderdaad risicofactoren van dementie zijn, moet verder onderzocht worden. Alzheimer Nederland geeft daarbij ook aan dat het moeilijk is om met bevolkingsonderzoek te bepalen of eenzaamheid nou een gevolg of een oorzaak van dementie is. Dit omdat mensen met dementie zich vanzelf vaker terugtrekken uit sociale gebeurtenissen, ook al vroeg in de ziekte. De organisatie vraagt zich dan ook af of eenzaamheid niet gewoon een vroeg symptoom van de ziekte is.
