Goed voor jezelf zorgen (als mantelzorger)

Om de zorg voor je naaste met dementie lang vol te kunnen houden, moet je goed op je eigen gezondheid letten en tijdig hulp regelen.

Als belangrijkste verzorgende van een naaste met dementie, kun je je eigen behoeftes uit het oog verliezen. Om de zorg lang vol te kunnen houden, moet je goed op je eigen gezondheid letten en tijdig hulp regelen.

Hulp vragen is voor veel mensen niet gemakkelijk, zeker niet als het voor jezelf is. Je kunt het gevoel hebben tekort te schieten als je ondersteuning vraagt bij de zorg voor je naaste. Misschien vind je het niet prettig als er andere mensen in huis komen om te helpen. Ondersteuning van familie of vrienden is wat dat betreft vaak makkelijker te accepteren dan hulp van vrijwilligers of de thuiszorg. Misschien laat je naaste blijken geen hulp van ‘vreemden’ te willen. Dat maakt de drempel om de zorg uit handen te geven nog hoger.

Ze wilde zelfs niet dat haar vriendin even bij haar kwam zitten als ik boodschappen deed. Dan deed die vriendin de boodschappen maar weer. Terwijl ik er dolgraag even uit wilde.
Gerrit (78)

Vraag om hulp en steun
Je naaste heeft er niets aan als je meer zelf blijft doen dan je eigenlijk aankunt. Als je overbelast of overspannen raakt, moet je de zorg juist eerder uit handen geven dan als je je grenzen goed bewaakt. Vraag dus op tijd hulp. Bijvoorbeeld door advies te vragen over de verzorging, door iemand te zoeken bij wie je je hart kunt luchten, of door vervangende zorg te regelen zodat je er zelf even tussenuit kunt.

Hoe voel jij je vandaag? Maak de Mantelzorgtest

Voel je je belast? Maak de test en weet binnen 5 minuten in hoeverre je belast bent en krijg tips hoe hier mee om te gaan.

Ga naar de Mantelzorgtest

Praat met de casemanager
Een goed gesprek met iemand die weet waarover je het hebt, kan erg opluchten. Je voelt je dan begrepen en gesterkt. Zo’n gesprek kun je voeren met een casemanager. Zij begeleidt niet alleen mensen met dementie tijdens het ziekteproces, maar heeft ook oog voor de behoeftes van hun naasten. Vaak is de casemanager een verpleegkundige met kennis van de dementie- en mantelzorgproblematiek, zodat je met veel vragen bij haar terecht kunt.

Neem contact op met een organisatie voor mantelzorgondersteuning
Overal in het land zijn lokale of regionale organisaties voor mantelzorgondersteuning. Daar kun je terecht voor informatie en advies. De medewerkers bieden een luisterend oor en kennen het aanbod van zorg- en hulpinstanties in je omgeving. Ze kunnen je dus ook doorverwijzen voor hulp die precies aansluit op jouw vragen en wensen. Op de website van MantelzorgNL kun je opzoeken welke steunpunten voor mantelzorg zich in je eigen regio bevinden.

Schakel een mantelzorgmakelaar in
Een mantelzorgmakelaar kan je ondersteunen door regeltaken over te nemen, zoals je administratie doen, formulieren invullen, een indicatie of een persoonsgebonden budget aanvragen, of het afstemmen van werk en privé met je werkgever. Veel organisaties voor mantelzorgondersteuning hebben een mantelzorgmakelaar in dienst. Maar er zijn ook zelfstandige mantelzorgmakelaars. Een mantelzorgmakelaar denkt mee over hoe je al je taken kunt combineren en ook nog tijd overhoudt voor sociale contacten en ontspanning. Op de website van MantelzorgNL vind je meer informatie.

Ik heb een mantelzorgmakelaar ingeschakeld. Wat een zegen is zo iemand. Nu weet ik bijvoorbeeld tenminste wat ik wel of niet aan de wijkverpleging mag vragen.
Geertje (77)

Volg een cursus
Diverse organisaties bieden gerichte cursussen aan voor mantelzorg. In zo’n cursus leer je meer over wat dementie is en de zorg voor en omgang met mensen met dementie. Er zijn ook cursussen die ingaan op een specifiek onderdeel van de zorg, zoals over het vinden van activiteiten die je samen met je naaste kunt doen, of over de vraag hoe je kunt voorkomen dat je overbelast raakt.

Leer van lotgenoten
Mensen die in een vergelijkbare situatie zitten als jij hebben vaak al praktische oplossingen gevonden voor problemen waar jij nu mee zit. Bovendien begrijpen lotgenoten als geen ander wat je meemaakt. Ze kunnen je tips geven over de zorg, het regelen van hulp of het omgaan met je emoties. Of je gewoon even een hart onder de riem steken. Alzheimer Cafés, Theehuizen en Trefpunten, de Vergeten Tuin in Hilvarenbeek zijn ontmoetingsplekken met maandelijkse informele bijeenkomsten voor mensen met dementie, hun naasten, hulpverleners en belangstellenden. Ook organisaties voor mantelzorgondersteuning houden vaak bijeenkomsten voor lotgenoten. Je kunt online (en desgewenst anoniem) contact zoeken met lotgenoten via het forum van Alzheimer Nederland.

Regel praktische hulp
Je kunt jezelf ook ontlasten door praktische hulp te regelen. Daardoor worden je zorgtaken wat lichter. In de Wet maatschappelijke ondersteuning is vastgelegd dat gemeentes de verantwoordelijkheid hebben om mantelzorgondersteuning te bieden. Bij het Wmo-loket van je gemeente kun je onder andere terecht voor het aanvragen van huishoudelijke hulp of het regelen van mantelzorgondersteuning in de vorm van dagopvang of een tijdelijk logeeradres voor je naaste. Ook de wijkverpleging (thuiszorg) biedt praktische ondersteuning in de verzorging van je naaste.

Vraag hulp van vrijwilligers
Er zijn veel vrijwilligers die tijd, aandacht en energie willen steken in mensen die hulp nodig hebben. Ze kunnen jou en je naaste praktische hulp, gezelschap, advies en een luisterend oor bieden. In beide gevallen helpt het jou je batterij weer een beetje op te laden.

Vrijwilligers vind je bijvoorbeeld via:

• Vrijwilligersorganisaties (voor adressen zie Mantelzorg.nl);
• Zorgvoorelkaar.com, een online marktplaats voor (vrijwillige) hulpverleners;
• Wehelpen.nl, een online marktplaats voor vrijwilligers en mensen die hulp zoeken;
• Vraagelkaar.nl, een online plek om mensen in je buurt te vinden die praktische hulp geven, bijvoorbeeld voor klusjes waar je zelf niet meer aan toe komt.
• Contour de Twern in Hilvarenbeek. Loop eens binnen tijdens de inloop, met eventueel vragen voor jezelf of je naaste.

Blijf gezond: geestelijk en lichamelijk
De mantelzorg voor iemand met dementie brengt niet alleen verantwoordelijkheden en praktische taken met zich mee, maar heeft ook een emotionele kant. De relatie met je naaste verandert: je bent niet meer alleen haar partner, kind, broer, zus of vriend, maar ook haar verzorgende. Het is goed om die verander(en)de rol voor jezelf een plek te geven. Dat kun je bijvoorbeeld doen door er eens met anderen over te praten: met familie, vrienden of een vrijwilliger. Jouw welzijn is van groot belang voor jezelf én voor je naaste: besteed er aandacht aan. Let erop dat je goed blijft eten, voldoende blijft slapen en regelmatig tijd voor jezelf neemt. Als je merkt dat zorg voor jezelf in het gedrang komt, is het tijd om aan de bel te trekken, bijvoorbeeld bij de huisarts of een andere hulpverlener.