Intimiteit en seksualiteit
Het is waardevol om intiem te zijn en te blijven met je partner met dementie, maar vaak zul je daarvoor nieuwe vormen moeten zoeken.
Intimiteit blijft belangrijk
Wanneer je partner dementie heeft, verandert je hele leven. Dat geldt ook voor intimiteit en seksualiteit. Vrijwel iedereen heeft behoefte aan intimiteit. De een wat meer dan de ander, maar fysieke en mentale nabijheid is voor de meeste mensen onmisbaar. Het is dan ook erg ingrijpend wanneer je niet meer zo intiem kunt zijn met je naaste als je gewend was. Door de dementie lukt het je partner misschien niet meer om liefde te tonen en te ontvangen. Zowel het delen van emoties (geestelijke intimiteit) als vrijen (fysieke intimiteit) kan lastiger worden.
Dat betekent meestal niet dat jullie behoefte aan intimiteit minder wordt. Het is voor jullie allebei plezierig om een andere vorm te vinden om je liefde te delen. Elkaar aanraken, strelen en knuffelen biedt troost en is een fijne manier om genegenheid te tonen. Ook al kan je naaste het op een gegeven moment niet meer aangeven, veel mensen met dementie knuffelen graag en vinden het fijn als ze aangeraakt worden.
Wat je kunt doen:
- Blijf nieuwsgierig en ontdek wat nog wel kan;
- Neem de tijd, je bent nu nog samen;
- Accepteer dat je niet eindeloos veel geduld hebt en leg de lat voor jezelf niet te hoog;
- Het enige wat echt belangrijk is, is dat het gezellig is;
- Durf weer kind te zijn en te genieten van de dingen waar je partner vrolijk van wordt;
- Laad op tijd je eigen batterij op, dat heb je nodig om te kunnen blijven geven zonder daar veel voor terug te krijgen.
Ik merkte dat Anneke het heerlijk vindt als ik haar haren was onder de douche. Daar neem ik nu extra de tijd voor. Dan zijn we weer even een beetje samen.
Pieter (75)
Veranderingen in beleving van seksualiteit
Lastiger kan het zijn om seksualiteit te blijven delen met je naaste. Om te beginnen doordat je naaste deze fysieke vorm van intimiteit anders kan gaan beleven. Mogelijke veranderingen in de seksuele beleving van je partner met dementie kunnen zijn:
- Seksueel actiever of juist inactiever gedrag;
- Ontremd, dwingend en eisend gedrag;
- Niet meer of anders reageren op aanrakingen van jou;
- Zich afgewezen, verlaten en onbegrepen voelen op het gebied van intimiteit;
- Angstig zijn voor seksuele intimiteit;
- Minder oog hebben voor jouw gevoelens en behoeften.
Voordat ik wist wat er aan de hand was met Peter, merkte ik al dat hij ineens veel vaker seks wilde en dat zíjn genot voorop stond. Dat was vreemd en heel moeilijk.
Anita (67)
Ook jouw seksuele beleving kan veranderen. Misschien herken je een of meer van de volgende punten:
- Het onwerkelijk vinden om te vrijen met iemand die een vreemde lijkt;
- Schuldgevoelens hebben omdat je vrijt met je partner die niet meer beseft jouw partner te zijn;
- Je verward en afgewezen voelen omdat je partner je niet meer als geliefde herkent;
- Je alleen voelen omdat je de aanrakingen, troost en genegenheid mist;
- Je ongemakkelijk voelen over, of zelfs bang zijn voor de ontremming van je partner;
- Het gevoel hebben dat seks ongepast is door de ziekte van je naaste;
- Er niet over durven praten en geen hulp durven zoeken;
- Het vrijen juist als fijner ervaren omdat je partner minder geremd is.
Zo blijf je intiem
Het is fijn als je van elkaar kunt blijven genieten, ook wanneer je partner dementie heeft. Dit hoeft ook niet het einde te betekenen van jullie seksleven. Seks kan soms helpen om dicht bij elkaar te blijven, als praten steeds moeilijker wordt. Het is dan misschien juist fijn om lichamelijk met elkaar te kunnen communiceren. Als je partner niet meer thuis woont en je hebt behoefte aan privacy en intimiteit, vraag dan welke mogelijkheden de zorginstelling biedt. Dat is misschien een lastige vraag, maar vaak is er wel een oplossing te bedenken.
Onlangs gaf een vrouw die haar man hier dagelijks bezoekt aan, dat ze privacy erg miste. We hebben nu een eenpersoonskamer voor haar man kunnen regelen.
Yacintha (42)
Intimiteit is natuurlijk meer dan seks alleen. Door je naaste liefdevol aan te raken, kun je geruststellen en laten voelen dat je van je partner houdt. Leg even een hand op een arm als je met je partner praat; dan is het duidelijk dat je luistert. Gewoon even hand in hand bij elkaar zitten, of een uurtje tegen elkaar aan op bed liggen, kan ook al heel fijn zijn. Knuffel elkaar, masseer de handen of voeten van je partner met een beetje geurende olie of crème. Het kan jullie oude gevoel van intimiteit misschien niet vervangen, maar brengt je toch weer wat dichter bij elkaar.
Praat over jullie seksuele behoeften
Zo lang dat nog kan, is het verstandig om met je partner te praten over jullie behoeften op het gebied van intimiteit en seksualiteit. Veel mensen vinden dat lastig. Een gesprek met de huisarts of bijvoorbeeld een seksuoloog kan dan ook helpen.
Wanneer het praten met je naaste niet meer gaat, kun je voor vragen en advies ook altijd terecht bij de DementieLijn.