Intimiteit en seksualiteit

Met of zonder dementie: elkaar aanraken en liefhebben blijven belangrijk. Door dementie kan de relatie met je partner veranderen. De manier waarop je intiem bent met elkaar, kan ook veranderen. Het is soms even zoeken naar een nieuwe manier. Hoe ga je om met seksualiteit en intimiteit bij dementie?

Invloed van dementie op seks
Als je dementie hebt, kun je seks anders gaan ervaren. De onderstaande kenmerken gelden natuurlijk niet voor iedereen. Maar als je dementie hebt kan dit gebeuren;

De persoon met dementie:

• wil vaker seks
• wil minder vaak of helemaal geen seks
• heeft tijdens seks minder remmingen
• doet dwingend of eisend
• reageert anders op aanrakingen
• reageert helemaal niet meer op aanrakingen
• voelt zich afgewezen, verlaten en onbegrepen als het om seks gaat
• kan bang worden voor seks
• heeft minder oog voor jouw gevoelens en behoeften

Let op: dit kan voorkomen, maar het hoeft dus niet. Voor iedereen is het anders. Voor sommige mensen met dementie – en hun partner – wordt seks juist fijner.

Ook voor de partner verandert er veel. Misschien herken je de volgende kenmerken.

Als partner van iemand met dementie:

• je voelt je schuldig omdat je vrijt met iemand die niet altijd beseft dat jullie partners zijn
• je voelt je afgewezen omdat je partner je niet altijd als geliefde herkent
• je voelt je alleen omdat je aanrakingen, troost en knuffelen mist
• je voelt je ongemakkelijk over het ‘nieuwe’ gedrag van je partner
• je kunt bang worden van het gedrag van je partner
• je kunt het vrijen juist fijner vinden als je partner minder geremd is
• je hebt het gevoel dat seks niet ‘hoort’, omdat de ander dementie heeft
• je durft er niet over te praten en je durft geen hulp te zoeken

Als je dementie hebt, kan de ziekte invloed hebben op je seksleven. Maar het hoeft niet het einde te betekenen van jullie seksleven. Seks kan soms helpen om dicht bij elkaar te blijven, als praten steeds moeilijker wordt. Het is dan misschien juist fijn om lichamelijk met elkaar te kunnen communiceren.

Woont je partner niet meer thuis, maar heb je wel behoefte aan meer privacy en intimiteit? Praat hier dan over met het zorgpersoneel. Je hoeft je nergens voor te schamen. Behoefte aan intimiteit is heel menselijk. Je zult zien dat daar alle begrip voor is. Behoefte aan seks is volkomen normaal. Of je nu jong of oud bent, ziek of gezond.

Knuffelen en aanraken blijven belangrijk
Als je partner dementie heeft, verandert je hele leven. Ook je relatie verandert. Net als de manier waarop je elkaar liefhebt. De meeste mensen hebben behoefte aan intimiteit. Ook met dementie. Dan gaat het niet alleen om seks, maar ook om knuffelen, liefdevolle aanrakingen en het delen van gevoelens.

Als je niet meer zo intiem kunt zijn als vroeger, is dat erg verdrietig. Dementie kan het moeilijk maken om liefde te laten zien. Door de schade in de hersenen is het delen van emoties opeens veel moeilijker. En ook lichamelijk kan vrijen lastiger zijn.

Tegelijkertijd verandert de behoefte aan intimiteit niet. Ook als je dementie hebt, kun je die behoefte nog voelen. Je kunt het alleen niet altijd vertellen. Elkaar aanraken, strelen en knuffelen biedt troost. Zo laat je zien dat je van elkaar houdt. Veel mensen met dementie genieten van aanrakingen, zelfs als ze het niet hardop kunnen vertellen.

Tips om intiem te blijven bij dementie
Door dementie verandert veel, ook in je relatie. Hoe blijf je intiem met de ander, op een manier die voor jullie allebei fijn is?

Praat over jullie seksuele behoeften
Zolang het nog kan, is het slim om samen over seks en intimiteit te praten. Je vindt dit misschien lastig. Dan ben je niet de enige. Toch is het heel belangrijk. Het klinkt gek, maar soms helpt het om dat gesprek te voeren met een seksuoloog erbij. De huisarts kan je doorverwijzen.

• Blijf nieuwsgierig, ontdek wat nog wel kan

Als seks zoals jullie het gewend waren moeilijker wordt, kun je voorzichtig uitproberen wat er nog wel kan. Neem daar de tijd voor en wees geduldig.

• Andere vormen van intimiteit

Intimiteit en verbondenheid gaat dieper dan alleen seks. Verbondenheid en intimiteit kun je voelen op meerdere manieren:

• Met je lichaam: dat is niet alleen seks. Denk ook eens aan een arm om iemand heenslaan, dicht tegen elkaar aanzitten. Knuffelen. Hand in hand lopen.
• Met je emoties: je vertelt de ander hoe jij je voelt. En andersom. Je hebt een band en je vertrouwt elkaar.
• Spiritueel: als je samen gelooft in iets. Dat kan een religie zijn, maar ook een manier van leven.

• Bewaak je eigen grenzen

Het is belangrijk dat seks en intimiteit voor jullie allebei fijn blijft. Let daarbij goed op je eigen grenzen. Dementie kan iemand dwingend of eisend maken. Maar de ziekte van de ander betekent niet dat jij alles moet accepteren. Als jullie relatie altijd goed was, zou je partner het vreselijk vinden als jij iets tegen je zin doet.

• Respecteer de grenzen van de ander

Je kunt je geduld verliezen als de ander ‘niks’ wil en jij wel. Dat is heel normaal. Maar niet willen of kunnen is ook een oprecht gevoel. Je partner kan het gevoel hebben dat je een vreemde bent. Dat kan jou heel erg kwetsen. Blijf beseffen dat het de ziekte is die dit doet. De schade zit in het hoofd, niet in het hart. Maar besef ook: de verwarring of afkeer die de ander soms voelt, is oprecht.

• Geniet van warme en gezellige momenten

Als je samen bent en het gezellig hebt, is dat veel waard. Door de ander liefdevol aan te raken, kun je hem of haar geruststellen. Je laat zo voelen dat je van de ander houdt. Leg even een hand op een arm als je met je partner praat. Hand in hand bij elkaar zitten, of tegen elkaar aanliggen.

Knuffel elkaar, masseer de handen of voeten met een beetje geurende olie of crème. Het voelt misschien niet helemaal zoals vroeger, maar brengt jullie wel dichter bij elkaar.

bron; Alzheimer Nederland.