Omgaan met dwaalgedrag bij dementie

Plotseling de deur uitlopen. Rondjes door het huis lopen, middenin de nacht. Of naar buiten gaan zonder goed te weten waarom. Dwaalgedrag komt veel voor bij dementie. Het hoort bij de ziekte. Het kan niet alleen lastig zijn, soms zelfs gevaarlijk. Hoe ga je ermee om? En hoe voorkom je het?

Oorzaken van dwaalgedrag bij dementie
Weggaan zonder te zeggen waarheen, rondlopen zonder doel? Wie dementie heeft, doet dat niet expres. Het wordt veroorzaakt door een gevoel van onrust. Je hebt de hele tijd het idee dat je iets moet doen of regelen. Je weet niet wat. Als vanzelf ga je dan rondlopen. Niet omdat je dat wil, maar omdat het beter voelt dan blijven zitten. Het lopen werkt kalmerend.

’s Nachts wakker worden en rondlopen
Wanneer je samenleeft met iemand die dementie heeft, kan dit plotseling rondlopen (dwaalgedrag) je flink laten schrikken. Bijvoorbeeld wanneer je de ander ’s nachts opeens kwijt bent. Vraag je waarom, dan kan de persoon met dementie eigenlijk niet goed uitleggen wat de reden is.

Dwaalgedrag overdag en ‘naar huis’ willen bij dementie
Het gebeurt ook overdag. Iemand met dementie kan opeens de deur uitlopen, zonder uit te leggen waarheen of waarom. Het komt ook veel voor dat iemand met dementie zegt: ‘Ik wil naar huis.’ Dat kan gebeuren als het eigen huis niet herkend wordt. Met ‘huis’ bedoelt hij of zij dan het ouderlijk huis van vroeger.

Let op: als iemand met dementie zegt ‘naar huis’ te willen, hoeft dat niet per se verwarring te zijn. Het kan ook zijn dat hij of zij iets anders bedoelt. Dementie zorgt namelijk ook voor spraakproblemen (afasie). Dan zeg je iets, maar bedoel je iets anders. Of je weet niet meer hoe je het moet zeggen. Ga dus goed na of het verwarring is – of een spraakprobleem. Lees hier meer over afasie.

Tips voor dwaalgedrag bij dementie

• Zorg voor prikkels

Dwaalgedrag kan komen door verveling. Te veel prikkels zijn niet goed, maar te weinig prikkels ook niet. Vind een leuke of nuttige bezigheid. Dat kan van alles zijn. Tuinieren, iets creatiefs of een taak in het huishouden. Of samen op pad (even naar het winkelcentrum of het park).

• Ga niet in discussie

Dementie veroorzaakt dit gedrag, de persoon zelf heeft er geen keuze in. Ga dus niet in discussie. Besef wel dat je zelf ook maar een mens bent. Het is heel menselijk als je het even niet meer trekt. Zeker wanneer je zelf te weinig slaapt door de zorgen. Praat vooral met de huisarts en de casemanager.

• Laat het huis (een beetje) verlicht en voorkom struikelen

Laat bijvoorbeeld ‘s nachts een lichtje branden in de gang en op het toilet. Voorkom valpartijen. Door losliggende voorwerpen goed op te ruimen. Je kunt vloerkleden goed vastmaken met tape, speciaal voor tapijten. En denk ook eens aan een traphekje.

• Zorg voor genoeg beweging overdag

Wanneer je overdag genoeg doet, slaap je ’s nachts beter. Dat geldt ook voor mensen met dementie. Beweging is altijd goed, dan ben je ’s avonds lekker moe. Zorg dus voor voldoende beweging. ’s Avonds geen koffie of andere dranken met cafeïne drinken, kan ook helpen.

• Print een kaartje of briefje

Maak een kaartje of briefje waarop staat dat hij of zij dementie heeft. Zet daar bijvoorbeeld je telefoonnummer op, zodat iemand die hem of haar tegenkomt, altijd kan bellen. Tip: kijk eens in de webwinkel van Alzheimer Nederland voor gratis kaartjes.

• Blijf zelf kalm

Stel de ander gerust bij thuiskomt. Word niet boos en ga niet roepen hoe ongerust je was. Dat jij je zo voelt is heel menselijk. Maar probeer dat de ander niet te laten voelen. Het heeft geen zin en maakt iemand met dementie alleen maar (meer) overstuur.

• Informeer anderen

Vertel in de buurt, tegen buren, maar ook winkeliers, wat er speelt. Dementie is niets om je voor te schamen. Het is fijn als anderen een oogje in het zeil kunnen houden.  Vind je het lastig om uit te leggen? Wijs dan op de website Samen dementievriendelijk