Omgaan met herhaalde vragen en handelingen.

Herhaalde handelingen kunnen erop wijzen dat je naaste bang is of zich verveelt. Een fijne, vertrouwde omgeving kan haar gedrag positief beïnvloeden.

Dementie leidt vaak tot repeterend gedrag. Je naaste blijft maar ‘zoeken’ in dezelfde la of stelt voortdurend dezelfde vraag. Soms doet ze dat omdat ze is vergeten dat ze datzelfde zojuist ook al heeft gedaan of gevraagd. Soms heeft de handeling te maken met iets van vroeger: haar beroep of hobby. Herhaalde bewegingen zoals tikken of ijsberen kunnen erop wijzen dat je naaste bang is of zich verveelt. Een fijne, vertrouwde omgeving kan haar gedrag positief beïnvloeden.

Voorbeelden van repeterend gedrag

Repeterend gedrag kan verschillende vormen aannemen. Je naaste kan bijvoorbeeld:

• Voortdurend bewegingen herhalen, zoals met de vinger op de stoelleuning tikken of over de eigen wang of arm wrijven;
• Steeds dingen controleren, bijvoorbeeld of het raam dicht is, of de kat binnen is;
• Steeds dezelfde vraag stellen, zoals ‘Wanneer gaan we nou weer naar huis?’;
• Spullen verzamelen, zoals geld, kleding en eten;
• Doorgaan met een taak, ook wanneer ze al klaar is;
• Altijd dingen op precies dezelfde manier of in dezelfde volgorde willen doen.

Ma bleef maar vragen wanneer Tilly nou weer thuis zou komen. Dat was haar zus, die tijdens de oorlog is omgekomen. Ik wist niet wat ik er mee aan moest.
Hester (53)

Probeer te achterhalen wat er achter het gedrag zit

Repeterend gedrag kan behoorlijk op je zenuwen gaan werken. Probeer toch rustig te blijven reageren. Misschien kun je achterhalen waarom je naaste het gedrag steeds maar blijft herhalen. Ze kan verward of gedesoriënteerd zijn, zich ergens zorgen over maken, of bewegingen herhalen om zichzelf te kalmeren, vooral als ze angstig of gestrest is. Als je naaste zich onveilig voelt, zal ze misschien steeds controleren of deuren op slot en ramen dicht zijn of vragen naar haar ouders.

Als je de achterliggende oorzaak kent, kun je proberen hier op in te spelen. Enkele voorbeelden.

• Maakt je naaste zich zorgen om haar kinderen, haar moeder of de overleden hond? Dan kan het haar helpen om samen foto’s te kijken van die persoon of dat huisdier en herinneringen op te halen aan vroeger. Blijf kalm en rustig. Als jij rust uitstraalt, zal je naaste ook rustiger worden;
• Misschien is het repeterende gedrag het gevolg van verveling of te veel energie. Geef je naaste dan vaker iets te doen. Ga wat met haar wandelen (of vraag iemand anders dat te doen), laat haar kaarten, puzzelen of een dansje maken op haar favoriete muziek;
• Mogelijk heeft het gedrag te maken met vroegere bezigheden of werk van je naaste. Bedenk dan extra passende activiteiten. Als je naaste altijd gewend was het huishouden of de tuin te doen, geef haar dan wat simpele karweitjes in huis of in de tuin; dat leidt af;
• Herhaalde handelingen kunnen ook een poging zijn tot zelfstimulering. Door het verlies van hersencellen kan je naaste haar leven als zeer prikkelarm gaan ervaren. Door zichzelf steeds aan te raken of een geluid te maken, probeert ze dat ‘doffe’ gevoel wellicht te doorbreken. Ook in dat geval kan het helpen om haar iets te doen te geven of geef haar iets in de hand wat haar zintuigen stimuleert, zoals een rubberen balletje of een lapje stof;
• Als je naaste vooral repeterend gedrag vertoont als ze gestrest of nerveus is, probeer haar dan te laten ontspannen met behulp van bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen;
• Als ze steeds aangeeft dat ze weg wil, haal dan alles uit het zicht wat haar doet denken aan weggaan, zoals jassen of tassen. Je kunt ook een gordijn voor de deur hangen: dat kan de prikkel verminderen om naar buiten te willen gaan;
• Lijkt je naaste zich zorgen te maken maar kom je er niet achter waarover, dan kun je ook iets algemeens zeggen om haar gerust te stellen, zoals ‘Het komt wel goed’;
• Sommige medicijnen hebben als bijwerking dat je naaste gaat smakken of trekken met de lippen of mond. Vraag aan haar huisarts of dat het geval kan zijn.

Zorg voor een veilige, positieve omgeving

Repeterend gedrag is lastig te doorbreken. Grijp, als bovenstaande tips niet werken, alleen in bij gevaarlijk gedrag van je naaste. Ook een positieve omgeving bieden waarin je naaste zich prettig en veilig voelt, vermindert repeterend gedrag soms. Vooral het herhaalde vragen stellen komt vaak voort uit onrust, onzekerheid en stress. Je naaste is dan op zoek naar bevestiging, maar door haar geheugenproblemen blijft je antwoord niet hangen. Geïrriteerde reacties maken haar nog onzekerder.

Probeer lawaai, rommel en andere zaken die angst of onrust bij je naaste kunnen veroorzaken om te beginnen zoveel mogelijk te beperken. Reageer rustig op je naaste en beantwoord haar vragen (of die ene vraag) met simpele woorden. Schrijf het antwoord desnoods op een kaartje en geef dat aan haar. Geef haar zo min mogelijk het gevoel dat ze iets verkeerd doet, maar probeer haar af te leiden of op haar gemak te stellen. Wanneer je zelf het geduld even niet kunt opbrengen om vriendelijk te blijven, probeer dan even rust en afstand te nemen. Bedenk dat dit gedrag vaak tijdelijk is.

bron; dementie.nl