Omgaan met onverschillig, gevoelloos of gemeen gedrag bij dementie

Wanneer je dementie hebt, reageer je soms heel anders op de emoties van anderen. Soms reageer je onverschillig. Soms zelfs gemeen. Dat is op zijn minst ongemakkelijk, maar ook heel verdrietig. Het kan voor de omgeving lastig zijn hiermee om te gaan. Hoe reageer je op ‘gevoelloze’ reacties of opmerkingen? En hoe houd je dat als mantelzorger vol?

Oorzaken van gevoelloos of gemeen gedrag bij dementie
Iemand die altijd voor anderen klaarstond. Die haarfijn aanvoelde als jij niet lekker in je vel zat. Dementie kan iemands gedrag totaal veranderen. Hij of zij laat zelf weinig emoties zien en herkent jouw emoties ook niet meer. Het lukt door dementie niet meer om de gevoelens van andere mensen te begrijpen.

Je niet kunnen inleven in anderen, dat komt veel voor bij frontotemporale dementie. Bij andere vormen van dementie gebeurt het ook, maar vaak pas later in de ziekte. Het gebeurt wanneer de frontaalkwab in de hersenen beschadigd is. Dit gebied regelt onder andere je taal, maar ook je emoties en je reacties op anderen. Bij een gezond persoon zorgt dit deel van de hersenen dat je niet zomaar een gemene opmerking maakt.

Is het gebied beschadigd, zoals bij frontotemporale dementie gebeurt, dan ‘flap’ je er dus zomaar iets uit. Niet omdat je dat wilt. Het gebeurt gewoon, zonder dat je er zelf controle over hebt. Het is goed om te beseffen dat het de ziekte is, niet de persoon zelf, die zo reageert. Hoe naar de opmerkingen ook zijn: het staat los van jullie band of liefde voor elkaar.

Voorbeelden van ongepaste reacties bij dementie

Welk gedrag kun je verwachten? Dat is niet te voorspellen. Dementie verloopt bij iedereen anders. Voorbeelden van ongepaste reacties zijn:

• Lachen wanneer je hoort dat iemand is overleden
• Hatelijke opmerkingen maken
• Heel onbeleefd zijn
• Gemene of rare opmerkingen maken tegen vreemden of bekenden
• Egoïstisch en hard zijn
• Vooral met zichzelf bezig zijn
• Vasthouden aan de eigen wil

Let op: de kenmerken hierboven gelden niet voor iedereen en zijn er ook niet allemaal tegelijk.

Omgaan met onverschillig, gevoelloos of gemeen gedrag bij dementie

• Het helpt je misschien om te beseffen dat het de dementie is die dit doet. Niet de persoon zelf. Bedenk hoe de persoon was vóór dementie en houd vast aan de gedachte dat hij of zij jou nooit zou willen kwetsen.
• Probeer niet geschokt of boos te reageren. Ook hier helpt het om te bedenken dat dementie de oorzaak is. Die gemene opmerking komt niet uit het hart, maar uit het hoofd.
• Probeer kalm te blijven en niet boos of geïrriteerd te reageren. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, want je bent ook maar een mens. Je kunt wel (rustig) laten weten dat je het gedrag niet goedkeurt.
• Afleiding kan soms werken tegen ongepast gedrag. Bijvoorbeeld naar muziek luisteren, tv kijken, lekker eten of een andere activiteit.
• Voorkom gevaarlijke situaties in huis, door scherpe voorwerpen op te bergen. Wees ook voorzichtig met vuur.
• Geef complimenten als het goed gaat. Maar let wel op dat je niet als een kleuterjuf klinkt. Dat kan voor de ander heel vervelend zijn.
• Je kunt honderd keer horen dat je het niet persoonlijk moet opvatten, toch kunnen opmerkingen of situaties hard aankomen bij jou als mantelzorger. Zorg dat je af en toe stoom kunt afblazen en kan praten met anderen. Bijvoorbeeld door contact te zoeken met lotgenoten.
  
• Bezoek de bijeenkomsten van “De Vergeten Tuin” elke laatste dinsdag van de maand van september tot en met april. Hier krijgt u voorlichting over dementie en ontmoet u lotgenoten.
• Wordt het je teveel, zoek dan hulp. Weet je niet goed waar? Vraag je huisarts en je casemanager om hulp.

bron dementie.nl