Onderzoek: één op de twintig thuiswonende ouderen mishandeld.
Zeker één op de twintig thuiswonende 65-plussers is slachtoffer van fysieke of psychische mishandeling of van financieel misbruik. Dat blijkt uit een grootschalig onderzoek onder senioren in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid.
Bijna zes van de tien daders zijn mannelijk en het gaat vaak om familie, kennissen of buren. Ouderen zeggen het vaakst dat ze slachtoffer zijn van financieel misbruik, gevolgd door psychische en fysieke mishandeling.
In de meeste gevallen zijn de ouderen meer dan eens slachtoffer. Bijna een derde meldt dat er elf keer of vaker iets is voorgevallen. Naarmate de leeftijd toeneemt, worden ouderen vaker mishandeld. Nederland telt zo’n 3,1 miljoen 65-plussers.
Topje ijsberg
Volgens de onderzoekers zijn de cijfers “het topje van de ijsberg”. De deelnemers aan het onderzoek waren namelijk relatief fit en hoger opgeleid, terwijl vooral kwetsbare ouderen het slachtoffer zijn van mishandeling.
Ouderen moeten zich veilig kunnen voelen thuis. Er wordt gepleit voor meer samenwerking op lokaal niveau tussen gemeenten, Veilig Thuis en ouderenbonden.
Verdrietig
Ook de ouderenbond ANBO ziet een oplossing in nog meer samenwerking in gemeenten. “Ouderenmishandeling staat sinds 2011 op de agenda, maar de situatie is nauwelijks verbeterd. Er komen meer meldingen binnen, dit onderzoek laat zien dat we nog heel veel niet weten.”
Den Haan van ANBO spreekt van een verdrietig en lastig probleem, vanwege de kwetsbare positie van slachtoffers en hun schaamte om mishandeling of misbruik te melden. “Er komen bij ons ook zaken binnen waarbij de dader het enige familielid is dat nog af en toe langskomt.”
Tips
Hoe lastig de situatie ook is, Den Haan roept ouderen toch op mishandelingen te melden, te praten met iemand die zij vertrouwen en de dader aan te spreken, desnoods met iemand erbij. Tegen financieel misbruik heeft zij nog een tip: zet een klein beetje geld op een pinpas, wat gebruikt kan worden voor boodschappen en zorg dat verder niemand bij de rekening kan waar veel geld opstaat.
Groot onderzoek naar ouderenmishandeling
Precieze cijfers hierover zijn er nog niet. Wel is duidelijk dat het aantal meldingen van ouderenmishandeling al jaren gestaag stijgt.
Fysiek geweld
“Als we scherper in beeld hebben hoeveel ouderen slachtoffer worden van mishandeling en met welke vormen van mishandeling zij te maken krijgen – van fysiek geweld tot financiële uitbuiting tot verwaarlozing en alles wat er tussenzit – kunnen we het nog gerichter herkennen en tegengaan.”
Recent was er een campagne over ouderenmishandeling met als titel ‘Het houdt niet op, niet vanzelf’.
Afhankelijk
De ANBO vindt het onderzoek een goed plan. “Het is belangrijk om goed inzicht te krijgen. We hebben nu alleen een inschatting van hoe vaak het voorkomt. En daar schrik je toch wel van”, zegt Joeri Veen van de ouderenorganisatie. Hij denkt dat het om zo’n 200.000 ouderen per jaar gaat.
Een reden waarom er nog weinig bekend is over de omvang, is dat oudermishandeling een taboe-onderwerp is. Vaak zijn de ouderen afhankelijk van de dader(s) en durven zij niet aan de bel te trekken uit angst onverzorgd te blijven.
Meer ouderenmishandeling gemeld
Vorig jaar zijn er opnieuw meer meldingen van ouderenmishandeling gedaan. In 2013 kwamen 1703 meldingen binnen bij de Steunpunten Huiselijk Geweld. Dat is een stijging van 66 procent ten opzichte van 2012. Dat meldt het Landelijk Platform Bestrijding Ouderenmishandeling. Het aantal meldingen stijgt gestaag sinds 2010.
Vrouwen zijn drie keer zo vaak slachtoffer als mannen. In tweederde van de gemelde gevallen ging het om psychische mishandeling van vrouwen. Ook hadden slachtoffers vaak te maken met financiële uitbuiting (39 procent) en fysieke mishandeling (38 procent).
Daders zijn meestal kinderen, kleinkinderen of de (ex-)partner. Ruim driekwart van de slachtoffers woont alleen of met een partner. In 9 procent van de gevallen woont de oudere in een zorginstelling.
Het aantal meldingen door slachtoffers zelf of hun familieleden was laag; de meeste meldingen kwamen van politie, welzijnswerkers en mensen die in zorginstellingen werken.
Nog een topje van de ijsberg
Het is mogelijk dat recente campagnes bijdragen aan de stijging van het aantal meldingen sinds 2010. In 2011 werd het meldpunt voor ouderenmishandeling ingesteld.
Het Platform is tevreden over de stijging van het aantal meldingen, omdat het onderwerp lang taboe is geweest. Maar het zegt ook dat het aantal meldingen het topje van de ijsberg is.
De slachtoffers zijn vaak afhankelijk van de pleger van het geweld. Daardoor is het moeilijk om over de mishandeling of het misbruik te praten.
Hebt u een vermoeden van mishandeling, bij iemand in uw omgeving, probeer erachter te komen of uw vermoedens juist zijn, zo ja, maak hier melding van bij de politie.
Bron; ministerie van volksgezondheid.