Tien tips voor betere communicatie
Dementie zorgt ervoor dat een gesprek voeren lastiger wordt. Wat kun je doen om contact te blijven maken met je naaste? We geven je tien tips.
In alles wat we doen communiceren we met elkaar. Met en zonder woorden maken we contact en delen we informatie, belevenissen en herinneringen. Dementie maakt met elkaar communiceren lastiger. We geven je daarom tien tips om makkelijker met je naaste in gesprek te gaan.
- Maak oogcontact met je naaste
Voordat je het gesprek met je naaste begint, probeer je de aandacht van je naaste te krijgen. Zorg dat ze je goed kan zien en maak oogcontact. Pas daarna begin je met praten. - Vertel over het ‘nieuws van de dag’
Het ‘nieuws van de dag’ is een makkelijk onderwerp om over te praten. Vertel bijvoorbeeld over familieleden en bekenden of neem door wat je die dag gaat doen. Probeer te spreken vanuit jezelf. Vertel bijvoorbeeld wat jij hebt gegeten in plaats van aan je naaste vragen wat zij heeft gegeten. Je naaste kan luisteren en aanhaken waar ze kan. - Rustig en duidelijk praten
Heb je een harde stem of praat je snel? Pas dan je tempo en je stemvolume aan. Het is voor je naaste lastig om goed te luisteren als je met een harde stem of snel praat. Spreek rustig en duidelijk en articuleer zonder het te overdrijven. Fluisteren is ook niet fijn, dat kan achterdochtig maken. - Geef ruimte om te reageren
Als de dementie van je naaste vordert, zal jij het gesprek steeds meer gaan ‘dragen’. Het is daarom belangrijk dat je bewust ruimte schept voor je naaste om te reageren. Met korte zinnen en één boodschap per zin kan je naaste jouw boodschap makkelijker begrijpen. Een korte stilte geeft haar de tijd om met woorden, blikken, geluiden of gebaren te reageren op wat je vertelt. - Vraag om inbreng
Het is voor je naaste prettig als je laat merken dat je het waardeert als ze iets inbrengt in het gesprek. Door het stellen van eenvoudige vragen help je haar om deel te nemen. Vragen die ze met ja of nee kan beantwoorden zijn het makkelijkst. Het boekje Spreken over vergeten kan hierbij helpen. - Zoek naar andere vormen van communicatie
Communicatie hoeft niet altijd een gesprek te zijn. Samen een lied zingen, foto’s kijken, handen zachtjes masseren of gewoon stil naast elkaar zitten zijn ook manieren van communiceren en contact maken. - Prikkel de zintuigen
Wanneer je naaste moeite krijgt met het begrijpen van woorden, kan het helpen om meerdere zintuigen te prikkelen. Als je naaste een gedekte tafel ziet en het eten ruikt, zal ze beter begrijpen wat je bedoelt met de woorden: ‘We gaan aan tafel’.
- Lichaamstaal wordt belangrijker
Naarmate de dementie van je naaste vordert, wordt ze gevoeliger voor lichaamstaal. Hóé je iets zegt, wordt belangrijker dan wát je zegt. Je naaste zal het merken en voelen wanneer jij je bijvoorbeeld vrolijker voordoet dan je bent. Het helpt als je je daarvan bewust bent.
- Geniet van het onverwachte
Een gesprek kan soms een verrassende wending krijgen door een onverwacht grappige opmerking of een spontaan gebaar. Probeer mee te gaan in de situatie die je naaste schetst en geniet er samen van. Humor is daarin een mooi hulpmiddel, zeker als je er zelf vrolijk van wordt. - Accepteer dat niet alles in een gesprek hoeft te kloppen
Als je een gesprek hebt met je naaste, wees dan niet al te streng op de feiten. Je naaste zal misschien niet alles meer precies weten, maar dat geeft niet. Het heeft weinig zin om je naaste steeds te corrigeren of tegen te spreken. Meegaan in de versie van je naaste werkt beter.
