Geheugen problemen

Hoe langer je leeft met dementie, hoe lastiger het wordt het om taken uit te voeren en afspraken te onthouden. Hoe kun je iemand daarbij helpen? In dit artikel vind je tips.

Zorg voor routine
Voor veel mensen is een duidelijke routine belangrijk. Voor iemand met dementie is structuur en regelmaat nóg belangrijker. Als je herinneringen verliest, kan dat onveilig voelen. Vaste gewoontes hebben op vaste tijden, geeft een veilig gevoel. Zorg dus voor regelmaat. Bijvoorbeeld elke dag avondeten op ongeveer dezelfde tijd. En op dezelfde plek. Houd (als het kan) vast aan de routine die er al was vóór de dementie.

Maak een duidelijke planning van de dag
Is het ochtend of middag? Als je helemaal gezond bent, sta je daar niet bij stil. Maar voor iemand met dementie kan het een moeilijke vraag zijn. Laat staan dat je dan in de gaten hebt dat het koffietijd is. Of dat het tijd is voor het avondeten. En voor hoeveel personen moeten we de tafel ook alweer dekken?

Je kunt helpen door alles wat jij of jullie willen doen vandaag, in een overzicht of kalender te schrijven.
Bijvoorbeeld op een:

• Whiteboard, dat je op een vaste plek hangt.
• Magneetbord. Er zijn ook magneetborden met de dagen van de week erop.
• In een daginzicht-agenda of kalender. Dat is een agenda die die je opengeslagen neerlegt op een vaste plek. Je ziet dan alleen vandaag. Keurig ingedeeld in ochtend, middag en avond. Lekker overzichtelijk.
• Digitaal kan natuurlijk ook. Er zijn veel apps waarin je een dagplanning kunt maken. Let wel op de privacy van jezelf en de persoon met dementie.
  Hoe weet je of de app netjes omgaat met persoonlijke informatie? Kijk eens bij op deze pagina van Vilans Hulpmiddelenwijzer. Dat is een website die is goedgekeurd door de Nederlandse overheid.
• Vilans heeft ook een overzicht van handige hulpmiddeltjes in huis. Bijvoorbeeld een klok, speciaal voor mensen met dementie. Producten waarvan je misschien niet eens wist dat ze bestaan. Die vind je hier: Hulpmiddelenwijzer voor dementie.

Hulp bij het uitvoeren van taken
Dementie zorgt er soms voor dat je hele gewone taken vergeet te doen. Zoals de vaatwasser uitruimen. In het begin is het genoeg om te zeggen: ‘Doe jij de vaatwasser even?’. Later niet meer. Dan wordt de taak zelf ook moeilijk. Dementie zorgt ervoor dat je de volgorde niet meer begrijpt. Bijvoorbeeld dat je de was eerst moet sorteren, voor hij de wasmachine in gaat. En welke knoppen moest je ook alweer indrukken? Dit kan misschien helpen:

• Vind een ergotherapeut. Zeker een ergotherapeut die ervaring heeft met dementie, kan goed zijn. Een ergotherapeut helpt om dingen als aankleden en koffiezetten (weer) te leren. Vraag ernaar bij de huisarts, die kan doorverwijzen naar een ergotherapeut.
• Je kunt je partner, familielid of vriend(in) met dementie zelf een beetje sturen. Bijvoorbeeld door spullen aan te geven die bij de taak horen. Maar let ook op je eigen gedrag. Iemand met dementie is geen kleuter, dus praat ook niet alsof je tegen een kind praat.
• Deel de taak op in stapjes. Vraag eerst ‘Wil je wat aardappels pakken?’. Daarna: ‘Wil je een pan water vullen?’ En daarna: ‘Wil je de aardappels schillen?’
• Houd rekening met het moment. Er zijn momenten van vermoeidheid. Of een gebrek aan concentratie. Laat het dan gaan en wacht op een moment met meer energie.
• Ook met dementie is het heel belangrijk om zoveel mogelijk zelf te doen. Een duidelijke uitleg op papier of op een scherm is dan veel waard. Even spieken hoe het ook alweer moest, is fijner dan steeds om hulp moeten vragen. Is het lezen van woorden lastig, gebruik dan plaatjes of foto’s.
• Je kunt via internet zelf (foto)boeken maken en afdrukken. Dat is leuk voor familiefoto’s, maar wat dacht je van een persoonlijk instructieboek met plaatjes? Er zijn online veel programma’s om zelf een boek samen te stellen.

Omgaan met het niet meer herkennen van mensen
Veel mensen met dementie krijgen steeds meer moeite met het herkennen van gezichten. Dat is verdrietig en zorgt ook voor schaamte. Dan maar niemand meer ontmoeten? Dat is natuurlijk geen oplossing. Gelukkig kun je veel doen om een dierbare met dementie te helpen.

Waarom je gezichten vergeet als je dementie hebt
Hoe langer je leeft met dementie, hoe moeilijker het is om gezichten te herkennen. Zelfs van mensen die je al je hele leven kent. Dat kan heel verdrietig zijn. Voor de persoon met dementie zelf, maar ook voor familie, vrienden en andere dierbaren. Beseffen hoe het komt, kan al een beetje helpen.

Herinneringen gaan verloren
Door dementie slaan de hersenen geen nieuwe herinneringen op. Ook oudere herinneringen gaan langzaam verloren. Iemand met dementie herinnert zich dan de zoon van de buren nog wel, maar alleen zijn gezicht toen hij klein was. Dus de volwassen man die nu zo vriendelijk ‘hoi’ zegt? Die herken je dan niet meer.

Dat gebeurt ook bij mensen die dichtbij je staan. Sterker nog: iemand die al lang leeft met dementie, herkent zichzélf soms niet eens in de spiegel. Je hersenen foppen je. Je denkt dat je jong bent. Dan schrik je als je opeens een ouder persoon in de spiegel ziet.

Hoe verdrietig ook, blijf beseffen dat het de dementie is die dit doet. Dementie verstoort de herinnering, niet de liefde of vriendschap zelf.

Dit helpt tegen het vergeten van gezichten

• Testen is pesten, zeggen ze weleens. Ga niet steeds proberen wat en wie er al ‘vergeten’ zijn. Wees een anker voor jouw ouder, partner, familielid of vriend(in) met dementie. Geen quizmaster.
• Help herinneren op een rustige, zachte manier. Zonder te zeggen: ‘Nou zeg, weet je dat niet eens?’ Liever zeg je zelf de vergeten naam. In een gewoon gesprek.
• Nog beter: zeg die naam en vertel erbij wat die persoon ook alweer betekent in jullie leven. Dat kan zonder dat het ongemakkelijk wordt. Bijvoorbeeld als grapje: ‘Je kunt wel zien dat Jan een zoon van jou is. Ook al zo dol op chocola.’
• Het helpt om te praten over wat jij of jullie vroeger deden met de ‘vergeten’ persoon.
• Als je dementie hebt en ook nog eens moe bent, wordt het helemaal een uitdaging. Let daar dus op. Misschien is het beter om deze visite een ander keertje te laten komen?
• Soms helpt het om een geheugenboek te maken. Met namen, foto’s en leuke weetjes over de personen (zoals verjaardagen). Er zijn veel websites waar je zelf een fotoboek kunt maken.
• Contact houden met zoveel mogelijk mensen is niet per se beter. Als je merkt dat het rust geeft om alleen de belangrijkste mensen te blijven zien, doe dat dan.
• Vraag familie en vrienden om zich voor te stellen. Of zeg zelf hun naam bij binnenkomst. ‘Ha Sjoerd!’.
• Een lijstje met namen en foto’s van mensen die regelmatig op bezoek komen is ook een handig hulpmiddel.
• Muziek kan herinneringen bovenhalen. Net als geuren en smaken die ‘horen’ bij de persoon om wie het gaat.

Bron; Margriet