Vergeetachtig? Met déze tien oefeningen kun je je brein trainen
Ken je dat: minutenlang zoeken naar je leesbril die je gewoon op je hoofd had? Of elke dag opnieuw je sleutels kwijt zijn? Hoe ouder we worden, hoe meer ons brein slijt. Maar goed nieuws: we kunnen het brein trainen, en dát helpt.
Probeer de volgende tien oefeningen eens (je vindt de antwoorden helemaal onderaan de pagina):
Je brein trainen:
- In balans
Ga eens op één been staan en houd de tijd bij. Hoe lang houd je het vol? Als je binnen twintig seconden gaat wiebelen en uit de houding valt, kan dit er volgens Japanse onderzoekers op wijzen dat je hersenen in slechte conditie zijn. Uit MRI-scans bleek dat mensen die moeite hebben met balanceren meer kans hebben op bloedingen in de hersenen. Gelukkig kun je je balans verbeteren door deze oefening regelmatig te doen. Probeer op te bouwen naar zestig seconden.
- Boodschappen zonder lijstje
Maak een boodschappenlijstje van zeven tot tien producten, leer deze uit je hoofd en ga eens zónder lijstje naar de supermarkt. Een houvast kan zijn om vooraf in je hoofd door de supermarkt langs de schappen te lopen en de producten die je nodig hebt voor je te zien. Kom je thuis met alles wat je had opgeschreven? Dit is een goede oefening om je kortetermijngeheugen te trainen.
- Woordzoeker
Dit is een testje om je taalkundig inzicht te verbeteren. Neem het woord ‘borrelnootjes’ en kijk eens hoeveel nieuwe korte woorden je van dit woord kunt maken. Probeer er minimaal twintig te vinden.
- Ruimtelijk geheugen
Een gemiddeld mens verspilt elk jaar maar liefst veertig (!) dagen aan het zoeken naar sleutels, een leesbril en andere verloren spullen. Je kunt je ruimtelijke geheugen trainen met inzichtstestjes zoals deze drie.
4.a. Welke twee figuren zijn identiek?
- Weetjes van toen
Het langetermijngeheugen is het deel van het geheugen waarin je oudste herinneringen zijn opgeslagen. Dit verklaart waarom je je een liedje uit je kindertijd woord voor woord kunt herinneren of zomaar de Duitse naamvallen kunt opdreunen. Korte termijnherinneringen vervliegen veel sneller. Laten we eens iets opdiepen uit je langetermijngeheugen.
– Hoeveel voor- en achternamen van kinderen uit de eerste klas van je basisschool kun je je nog herinneren?
– welke teksten van kinderliedjes uit jou tijd ken je nog?
– Welke ingrediënten heb je ook alweer nodig om een appeltaart te bakken?
- Bewust wandelen
Een andere oefening voor je ruimtelijke geheugen is om tijdens een wandeling heel bewust waar te nemen. Kijk naar de wolken in de lucht, de bladeren aan de bomen, vogels, details in het landschap en alle andere dingen die je op je route tegenkomt. Maak thuis meteen een lijstje: wat herinner je je nog?
- Één minuut
Zijn je hersenen opgewarmd? Want je hebt één minuut voor elk van de volgende oefeningen.
- Noem tien bekende personen uit Zweden.
b. Welke Afrikaanse hoofdsteden zijn er naast Algiers?
c. Hoeveel liedjes kun je opnoemen met het woord love in de titel? Minstens vijftien!
d. Doe je ogen dicht en probeer te beschrijven wat je partner/vriendin/buurvrouw gisteren ook alweer aan had.
e. Zet je stopwatch op één minuut, doe je ogen dicht en probeer in te schatten wanneer de minuut voorbij is.
f. Op 12 februari 1986 zong Paul de Leeuw bij Sonja Barend Vlieg met me mee. Ken je het bijbehorende dansje nog? - 8. Logisch denken
Ik heb gaten in mijn onder- en bovenkant, mijn linker- en rechterkant en in het midden. Toch houd ik water vast. Wat ben ik?
- Breinbreker
Een moeder en dochter zijn samen 66 jaar. De leeftijd van de moeder is omgekeerd de leeftijd van de dochter. Hoe oud zijn zij?
- Hersenkraker
Twee vrouwen raken in gesprek in de trein. De ene vrouw vertelt trots over haar dochtertje met de bijzondere naam Joëlla Fiona, waarop de andere vrouw zegt: ‘Ik wed om honderd euro dat ik een liedje kan opnoemen waarin de naam van jouw dochter voorkomt.’ De andere vrouw stemt direct toe, want ze weet zeker dat dit onmogelijk is. Als de trein stopt, stapt de vrouw die de weddenschap voorstelde uit met honderd euro in haar zak. Wat was het liedje?
Gezonde hersenen
Om je hersenen in conditie te houden is het allerbelangrijkste wat je kunt doen: zorgen voor een gezond lijf. En dat begint bij gezond eten. Je brein en je geheugen hebben veel baat bij omega 3-vetzuren, vitaminen en mineralen. Dus neem geregeld vette vis zoals zalm, makreel en haring, ongezouten noten, verse groenten, fruit en volkorenproducten. Vermijd suiker zo veel mogelijk en denk aan je vitamine-inname. Boven de vijftig jaar heb je extra vitamine D en calcium nodig.
Hoe fitter je bent, hoe beter je hersenen hun werk kunnen doen. Dus pak geregeld de fiets, loop een extra blokje om met de hond of dans eens door de woonkamer. En rust genoeg uit, want slaap is ook belangrijk voor je brein. Je hersenen hebben tijd nodig om de gebeurtenissen van de dag te verwerken. Stress maakt vergeetachtig, wat bijvoorbeeld verklaart dat mensen met een burn-out enorm verstrooid kunnen zijn.
Brain fog
Natuurlijk worden we allemaal wat vergeetachtiger en trager naarmate we ouder worden. Dat begint al rond ons vijftigste levensjaar. Brain fog, oftewel ‘breinblubber’ oftewel ‘hormonale vergeetachtigheid’, is een van de symptomen van de overgang. Door de afname van oestrogeen, het hormoon dat onder andere zorgt voor optimale communicatie tussen de hersencellen, moeten we meer ons best doen om op dat ene woord te komen dat toch echt op het puntje van onze tong ligt.
Verbindingen
Gelukkig zijn onze hersenen goed te trainen. Het is zelfs zo dat hoe meer je je geheugen gebruikt, hoe beter het gaat werken. Je hersenen leggen dan nieuwe verbindingen aan tussen de cellen die het mogelijk maken om informatie op verschillende manieren op te roepen. Zo bouw je cognitieve reservecapaciteit op. Mochten er dan door ouderdom of een aandoening verbindingen wegvallen, dan zijn er nog alternatieven. Iemand die beginnend dement is, kan bijvoorbeeld die dementie langer voor de buitenwereld en zichzelf verbergen doordat er nog andere verbindingen in de hersenen intact zijn.
Het is uitdagender voor je brein om nieuwe dingen te leren dan om dingen op de automatische piloot te doen. Ook zo kun je je brein trainen. Een muziekinstrument leren spelen, een nieuwe taal leren, maar ook een strategisch spel onder de knie krijgen (schaken, bridge) helpt het brein ook weer om nieuwe verbindingen tussen de hersencellen aan te leggen.
Routine
Je neemt de stof misschien wat minder snel op dan toen je twintig was, maar je brein is nooit te oud om te leren. En je kunt dit nieuwe leren ook spelenderwijs op kleine schaal toepassen. Simpelweg door eens een andere route naar huis te nemen, een andere krant te lezen dan je normaal gewend bent, een nieuw recept uit te proberen of naar nieuwe muziek te luisteren. En is iets routine geworden? Wissel het dan eens af. Een ander plekje aan tafel nemen dan normaal is ook al een (kleine) uitdaging, want ineens is je hele perspectief van de kamer veranderd.
Ook je ruimtelijk geheugen, het deel van het geheugen dat onthoudt hoe de route van je huis naar dat van je vriendin verloopt of waar in huis je je fotoalbums heb opgeborgen, kun je trainen. Loop routes na in je hoofd en houd je hersenen scherp door eens een alternatief te proberen. Of trek in gedachten alle laatjes van een kast open en probeer je te herinneren wat er ook alweer in zit.
Ruimtelijk inzicht
Ten slotte zijn er gelukkig ook hersenfuncties die intact blijven. Australische onderzoekers testten zowel jongeren als ouderen op hun ruimtelijk inzicht en kwamen tot de conclusie dat dit hersengebied om onduidelijke redenen beschermd is tegen ouder worden. Het ruimtelijk inzicht is de mentale vaardigheid om je te oriënteren en positioneren in een ruimtelijke omgeving. Hiermee schat je afstanden in of vind je je bestemming (‘derde straat rechts, tegenover de winkel met de gele luifel’). De een is hier van nature beter in dan de ander, maar ook dit is te trainen.
Zo staan Londense taxichauffeurs erom bekend dat hun hippocampus, het deel van de hersenen dat onder andere een belangrijke rol speelt bij oriëntatie, groter is dan die van de gemiddelde Brit. Zij hebben zich er beroepsmatig in moeten trainen om complete stratenplannen uit hun hoofd te leren. Vond je de testen met de figuren moeilijk, dan is er zeker hoop. Gewoon een kwestie van je brein trainen. Je hersenen zullen je dankbaar zijn.
De antwoorden:
- Borrelnootjes: borrel, rel, bol, bot, botje, lor, boel, boeltje, stel, stoel, boon, boor, boortje, boer, beer, leer, ootje, serre, stoer, leren, ster, sjoel, ton, toen, beste, toon, rest, toren, lont enzovoorts, enzovoorts.4.a. De figuren C en E zijn identiek.
5. Boter, bloem, ei, witte suiker, bruine suiker, appels, kaneel, zout, rozijnen, vanillesuiker.
7a. Abba, Ingrid Bergman, Björn Borg, Pippi Langkous, Stieg Larsson, Greta Thunberg, Astrid Lindgren, Mats Wilander, Per Olov Enquist, Greta Garbo, Marianne Fredriksson, Marie Frederiksson, Anna Lindh.
7b. Djibouti, Cairo, Addis Abeba, Nairobi, Tripoli, Windhoek, Dakar, Freetown, Kaapstad, Tunis, Victoria, Mogadishu, Banjul en nog veel meer.
7c. All you need is love, Can’t help falling in love, Crazy little thing called love, Love me do, Dance me to the end of love, Baby love, Modern love… en nog véél meer.
- Ik ben een spons.
- 24 en 42, 51 en 15 en 60 en 6.
10. Happy birthday.