Dit is het verschil tussen een testament, levenstestament en een wilsverklaring
Met het oog op later kun je nadenken over het vastleggen van je wensen. Hierbij denk je misschien al snel aan een testament, maar er zijn nog meer documenten. Wat denk je van een levenstestament of een wilsverklaring? Wat is het verschil tussen deze drie verklaringen en wat leg je waarin vast?
In zowel een testament als een levenstestament als een wilsverklaring leg je vast wat je wensen zijn. Dat betekent alleen niet dat alles geregeld is als je één van de drie vastgelegd hebt.
Wat is een testament?
In een testament leg je vast wat er na je overlijden moet gebeuren met je nalatenschap. Dit kan over een breed scala aan zaken gaan. Denk aan geld, schulden, spullen, dieren en andere bezittingen. Daarbij leg je niet alleen vast wat hiermee moet gebeuren, maar ook hoe de erfenis verdeeld moet worden en wie daar verantwoordelijk voor is. Deze persoon wordt een executeur genoemd en ziet toe dat de wensen die in het testament staan, nageleefd worden.
Over het algemeen stel je een testament samen met een notaris op. Je kunt ook zelf een en ander op papier zetten, zoals de wensen voor je uitvaart en de verdeling van je inboedel en sieraden. Dit heet dan officieel geen testament, maar een codicil. Houd er wel rekening mee dat dit niet per se rechtsgeldig is als je dit op een willekeurig A4’tje schrijft. Een codicil moet handgeschreven zijn en er moeten een datum en handtekening onder staan. Ook goed om te weten; in een codicil kun je geen geld nalaten of erfgenamen aanwijzen. Daarvoor moet je toch echt naar de notaris om een testament op te stellen.
Wat is een levenstestament?
Naast een testament bestaat er ook een levenstestament. Ook hierin leg je jouw wensen vast, maar voor een ander moment. In een levenstestament leg je vast wie namens jou beslissingen mag nemen als je zelf niet meer in staat bent deze te nemen. Hierbij kan het bijvoorbeeld gaan om medische of financiële keuzes. Het belangrijkste verschil met een testament, is het feit dat het levenstestament bij leven geldt. Een testament gaat over zaken die na jouw overlijden moeten gebeuren.
Een levenstestament komt van pas als je zelf geen beslissingen meer kan maken. Dit kun je je nu misschien nog niet voorstellen, maar het kan gebeuren dat je niet meer kunt vertellen wat jouw wensen zijn. Bijvoorbeeld omdat je dement bent of een beroerte of ongeluk gehad hebt. In die gevallen kunnen onder andere medici teruggrijpen op het levenstestament dat je opgesteld hebt toen je deze beslissingen nog wel kon overzien.
Geen testament of levenstestament
Het opstellen van zowel een testament als een levenstestament is niet verplicht. Toch doen veel mensen dit wel, omdat het gezien wordt als een veilige keuze. Het kan veel onzekerheid en onduidelijkheid wegnemen in moeilijke situaties. Toch blijft het je eigen keuze of je al dan niet een (levens)testament wilt laten opstellen. Als je dit niet doet, worden na je overlijden de algemene wettelijke regels toegepast. Deze kunnen in strijd zijn met je eigen wensen, maar omdat deze niet vastgelegd zijn, worden deze niet nageleefd.
Wat is een wilsverklaring?
Naast een testament en een levenstestament bestaat er ook nog een wilsverklaring. Dit is een document waarin je medische wensen vast kunt leggen. Zo kun je op papier zetten welke behandelingen je wel of niet wilt. Denk aan reanimatie of euthanasie. Voor euthanasie kun je aangeven in welke situatie jij vindt dat lijden ondraaglijk is en op welk moment je dan euthanasie wilt.
Als je een wilsverklaring op gaat stellen, is het goed om te weten dat er verschillende soorten zijn. Daarbij hoeft een arts niet in alle gevallen op te volgen wat je opschrijft. Als erin staat dat je bepaalde behandelingen niet wil, moet een arts zich daaraan houden. Staat er dat je een bepaalde behandeling wel wil, dan is de arts dat niet verplicht. Dit is bijvoorbeeld het geval bij euthanasie. Een arts hoeft dit niet te doen.
Deze verschillende soorten wilsverklaringen zijn er:
- Een behandelverbod: dit stel je op als je bepaalde medische handelingen niet wilt krijgen. Een arts moet dit navolgen.
- Verklaring niet-reanimeren: als je niet wilt dat er gereanimeerd wordt bij een hartstilstand, schrijf je dit op in een verklaring niet-reanimeren. Je kunt ook een speciale ketting, een penning, dragen, waar op staat dat je niet gereanimeerd wilt worden.
- Een euthanasieverzoek: als je euthanasie wilt, kun je dit opschrijven in een schriftelijk euthanasieverzoek. Hierin noteer je wanneer je zou willen dat een arts helpt met sterven. Je omschrijft daarbij wat jij ziet als ondraaglijk lijden, oftewel lijden dat je niet meer aan zou kunnen. Goed om te weten: als je een schriftelijk euthanasieverzoek hebt, is de arts alsnog degene die beslist. Hij toetst de situatie op de zes zorgvuldigheidseisen van de wet en kijkt aan de hand daarvan of euthanasie uitgevoerd kan worden. Je hebt geen recht op euthanasie, dus een arts kan altijd beslissen om geen euthanasie uit te voeren.
- Een vertegenwoordiger aanwijzen: in een wilsverklaring kun je vastleggen wie namens jou praat als je dat zelf niet meer kunt. Deze persoon wordt dan ook wel je vertegenwoordiger genoemd. Denk goed na over wie dit wordt, want deze vertegenwoordiger mag met je arts praten en kan medische beslissingen nemen. Dat laatste geldt niet in het geval van euthanasie: dat beslist alleen een arts.
- Medisch-wetenschappelijk onderzoek: tot slot kun je ook laten vastleggen of je mee wilt doen aan medisch onderzoek of niet. Ook kun je hierin vastleggen of je organen of weefsel wilt afstaan na je dood.
Bron | Dela, Nationale Nederlanden, Levenstestament.nl, Rijksoverheid